Hoe werkt Citrine?

Citrine denkt in objecten. Een computerprogramma geschreven in Citrine is een gesprek tussen objecten. Objecten praten met elkaar door de uitwisseling van berichten.

☞ x := 3.6 afgerond.
☞ x := 3.6 afgerond even?.

Op de eerste regel van bovenstaand voorbeeld sturen we het bericht 'afgerond' naar het getalsobject 3.6. Als antwoord krijgen we nu 4. Dit getal 4 bewaren we onder de naam x. Op de tweede regel sturen we een paar berichten naar 3.6, eerst 'afgerond' (levert 4 op) gevolgd door 'even?'. Op die laatste vraag zal het getal 4 antwoorden met 'Waar'. Dit antwoord bewaren we onder naam x. Dus x zal gelijk zijn aan de bewering Waar (ook een object). Naast deze enkelvoudige berichten zijn er ook berichten met invulvelden (argumenten), dit noemen we meervoudige berichten:

☞ q := Getal tussen: 1 en: 10.

In bovenstaand voorbeeld sturen we het bericht 'tussen:__en:__' naar Getal met de argumenten 1 en 10. Op die manier trekken we een willekeurig getal tussen 1 en 10 welke we bewaren onder de naam q. Een bericht dat bestaat uit slechts één enkel symbool noemen we ook wel een tweevoudig bericht. Dergelijke berichten worden altijd gevolgd door een enkel argument zonder dubbele punt.

☞ x := 2 + 3.

In bovenstaand voorbeeld ontvangt object 2 het tweevoudig bericht + 3 en antwoord met object 5, dat vervolgens in x gestopt wordt. Met een komma kunnen we meerdere meervoudige berichten aaneenschakelen.

✎ schrijf: 'hallo ', schrijf: 'allemaal!'.

Reeksen en Lijsten

Een reeks is een verzameling objecten. Zo maakt u bijvoorbeeld een reeks tekstjes:

☞ taken := Reeks nieuw
• 'afwassen'
• 'stofzuigen'
• 'boodschappen doen'.

✎ schrijf: (taken samenvoegen: ',').

of een reeks getallen:

☞ oneven := Reeks ← 1 ; 3 ; 5.

Een lijst is een verzameling waarbij elke ingang bestaat uit een sleutel en een waarde.

☞ prijs := Lijst
kroket: 2 gulden,
slavink: 3 gulden,
pannekoek: 4 gulden.

✎ schrijf: prijs pannekoek.

Let u trouwens eens op de leuke truuk die we hier uithalen met de gulden. U kunt aan elk getal een kwalificatie geven (dat is een eigenschap van het getalsobject). Met die kwalificatie kunt u makkelijk rekenen tussen valuta. U kunt de kwalificatie ook opvragen:

✎ schrijf: prijs pannekoek kwalificatie.

Geavanceerde onderwerpen

U kunt ook objecten baseren op eerder gemaakte versies (prototypische overerving). Zo kunnen we een verwaande kat maken die gebaseerd is op de hiervoor besproken kat:

☞ kapsoneskat := Kat nieuw.
kapsoneskat bij: 'naam' doen: {
   ☞ naam := ⛏ `naam.
   ☞ tekst := 'Uwe hoogheid kat'.
   tekst kat: naam.
   ↲ tekst.
}.

In bovenstaand voorbeeld overschrijven we het gedrag voor het bericht naam.

Bij ontvangst van het bericht naam stuurt de kapsoneskat eerst een bericht naar het overerfde object (kat) met behulp van het afspeelicoon (⛏).

Omdat er nu echter twee gedragingen zijn (naam van de kapsoneskat en naam van de originele kat) moeten we aangeven dat we nu wél het originele gedrag voor naam van de basiskat willen. Dit doen we door een accentje aan het bericht toe te voegen: `naam.

Om nu de naam van de kapsoneskat (Diva) in de tekst op te nemen, sturen we het bericht kat: naam naar de tekst. Omdat het bericht kat: niet wordt herkend door het object tekst, neemt het object tekst aan dat u een deel van de tekst gerepresenteerd door het bericht wilt vervangen met hetgene achter de dubbele punt. Het resultaat:

U kunt het gedrag van bestaande objecten ook aanpassen. Stel dat u bijvoorbeeld het × teken wilt gebruiken om stukjes code te herhalen, dan schrijft u:

Getal bij: '×' doen: {
   :blokje
   
   blokje * ⛏. 
}.

7 × { :i ✎ schrijf: i. }.

Als objecten zich geen raad weten met een ontvangen bericht, dan geven ze een algemene reactie. Ook dit gedrag kunt u aanpassen door blokjes code te definieren voor de berichten 'reageer:' 'reageer:en:' en 'reageer:en:en:'.

Voorbeeld:

☞ nagalm := Object nieuw.
nagalm bij: 'reageer:' doen: {
   :geluid

   2 * {
      ✎ schrijf: geluid.
   }.
}.
nagalm ho!.

Opdrachten in Citrine worden gescheiden door spaties. Soms willen we echter ook een spatie gebruiken in de naam waaronder we een waarde opslaan. In bovenstaand voorbeeld hebben we de naam kapsoneskat gebruikt. Stel dat we de naam koninklijke kat zouden willen gebruiken dan kan dat mits we voor de spatie een haarspatie gebruiken. Als u de bijgeleverde pictogrammen en macros gebruikt kunt u deze produceren met toetscombinatie ALT+; .

Vertalingen

Om een programma van de ene taal te laten vertalen naar een andere doet u:

Woordenboeken
(.dict-bestanden) zijn in het volgende formaat:

Hierbij staat t voor token (een taalelement) en s voor een string (een stukje tekst tussen aanhalingstekens). U kunt automatisch een woordenboek laten maken met de kopbestanden van een tweetal Citrine-versies in verschillende talen:

Appendix: Instructietabel